İşçilerin yıllık izin hakları İş Kanunu 53 ve devamındaki maddelerde düzenlenmiştir. 53. Maddede, İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verileceği, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği, niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümlerinin uygulanmayacağı, işçilere verilecek yıllık izin süresinin, hizmet süresi;
- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
az olamayacağı, yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin sürelerinin dörder gün arttırılarak uygulanacağı, ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresinin yirmi günden az olamayacağı düzenlenmiştir.
Kanunun 56. Maddesinde ise yıllık izin sürelerinin ancak tarafların anlaşması ile bir parçası 10 günden az olmamak üzere, en fazla 3 parçaya bölünebileceği hükmü yer alıyordu. Kanunda yer alan bu hükme rağmen, işçilerin ihtiyaçları olmadığı gerekçesi ile kısa süreli izin talep etmesi ya da işverenin işin gereklerinden dolayı kısa süreli izin vermesi gibi nedenlerle çoğu zaman 3 parçadan fazla bölünmekteydi. Bu durum özellikle iş müfettişleri tarafından yapılan teftişlerde eleştiri konusu olmaktaydı. Diğer taraftan iş akdi sona eren işçiler yıllık izinlerini kullanmadıkları gerekçesi ile yargıya başvurduklarında, izinlerin kanuna aykırı olarak parçalanması, bir parçasının 10 günden az olması halinde, , bu şekilde kullanılan izinlerin yıllık izinden mahsup edilemeyeceği yönünde kararlar çıkmaktaydı. ( Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 24.03.2011 tarih,2759/8629 E.K. 09.12.2010 tarih, 42644/36764 E.K.) Neyse ki Yargıtay sonradan farklı yönde değerlendirme yaparak; işçinin talebi ile iznin bölünmesi halinde, sonradan izin ücreti istenmesinin, Türk Medeni Kanunu 2. Maddesinde yer alan “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.” hükmüne aykırı olacağı, işçilerin izinlerini kullanmış sayılmaları gerektiği yönünde kararlar vermeye başlamıştır.( Yargıtay 7. HD 21.01.2014 tarih,2013/17206 E. 2014/ 692 K.)
Uygulamada yaşanan bu sıkıntıyı aşmak için 56. Maddede değişiklik yapılması yoluna gidilmiştir.
İş Kanunu 56. Maddesi 3. Fıkrası “Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.” hükmünü içermekte iken,
14.04.2016 tarihinde kabul edilen ve 26.04.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 6704 sayılı Kanun’un 16. Maddesi ile “Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilir.” Şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle yıllık izinlerde en çok 3’e bölünebilme kuralı kaldırılmış olduğundan, bir parçası en az 10 gün olmak şartıyla, izin süresi istenildiği kadar bölünebilecektir.
Örneğin, 14 iş günü yıllık izni bulunan işçi, 10+1+1+1+1 şeklinde izin kullanabilecektir.
Ancak iznin bölünmesinde tarafların anlaşması şartı bulunduğundan, işverenlerin işçilerden gelen yıllık izin taleplerini, mutlaka yazılı olarak yıllık izin talep dilekçesi/formu ile almaları ve özlük dosyasında saklamaları, izin dönüşü de izin defterinin imzalatılması, uygun olacaktır.
Av. Esma Gülbenk