Özel eğitim kurumlarında çalıştırılacak yönetici, öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve benzeri personel ile eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı dışındaki personelin işe başlaması, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca, valiliğin iznine tabi tutulmuştur.
Anılan Yönetmeliğin 26. maddesine göre, özel eğitim kurumunca çalışma izni verilmesi istenen personele ait belgeler bağlı olduğu milli eğitim müdürlüğüne verilmekte, nitelik ve şartları uygun bulunan personele müracaat tarihinden itibaren on gün içinde Valilikçe çalışma izni verilmektedir.
Valilikçe çalışmaları uygun görülmeyen ve çalışma izin belgesi verilmeyen personelin, özel eğitim kurumlarında işe başlatılması ise mümkün bulunmamaktadır.
Özel eğitim kurumlarında çalışacak personelin, çalışma izin belgesinin alındığı tarihten bir ay içinde işe başlatılması gerekiyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yapılacak işlemleri açıkladığı 2015/25 sayılı Genelgesinde, özel eğitim kurumlarında çalışmaya başlayacak personelin işe başlama tarihlerinin belirlenmesine ve işe giriş bildirgelerinin verilmesine ilişkin hususları da açıklamıştır.
Genelgede, sigortalı çalışmaları, herhangi bir kamu kurum veya kuruluşundan alınacak çalışma izin belgesi veya çalışma ruhsatı gibi belgelere bağlı olanlar için, sigortalının çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren bir ay içinde işe başlatılması halinde, kayıt dışı çalıştırılmadığının kabul edileceği belirtilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 43/6. fıkrasında da " Sözleşmenin başlangıç tarihi, çalışma izninin verildiği tarihtir. Bu tarihi takip eden 30 gün içinde de göreve başlama tarihi belirlenebilir.'' hükmüne yer verilmiş olup, SGK'nın yapmış olduğu uygulama ile paralellik göstermektedir.
Buna göre, özel eğitim kurumunda çalışmaya başlayacak bir personel için milli eğitim müdürlüğüne 9/12/2015 tarihinde müracaat edildiği ve valilikçe çalışma izin belgesinin 15/12/2015 tarihinde onaylandığı düşünüldüğünde, sigortalının 15/1/2016 tarihine kadar işe başlatılması halinde kayıt dışı çalıştırılmadığı kabul edilecektir. Bu durumda işe giriş bildirgesi yine bir gün öncesinde SGK’na verilecektir.
Ancak, eğitim kurumlarında çalıştırılacak personelin bir aylık süre beklenilmeksizin işe başlatılması halinde, işe giriş bildirgesinin sigortalının işe başlama tarihinden bir gün önce SGK’ya verilmesi gerektiği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Aksi halde işyerinde yapılacak denetimlerde sigortalının daha önceki bir tarihte çalışmaya başladığının tespiti halinde, işe giriş bildirgesi çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren bir aylık süre içinde verilmiş olsa da, gerçek işe başlama tarihi itibariyle bildirilmemiş olması nedeniyle kayıt dışı çalıştırılmış kabul edilecektir.
Çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren bir ay geçtikten sonra başlatılan sigortalıların işe başlama tarihi, çalışma izin belgesinin onaylandığı tarih kabul edilecektir.
2015/25 sayılı Genelgede, sigortalı çalışmaları, herhangi bir kamu kurum veya kuruluşundan alınacak çalışma izin belgesi veya çalışma ruhsatı gibi belgelere bağlı olanların çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren bir aylık süre geçtikten sonra işe başlatılması halinde, işe başlama tarihi olarak valiliğin onay tarihinin kabul edileceği belirtilmiş.
Dolayısıyla, çalışma izin belgesi onaylanan sigortalıların, özel eğitim kurumlarınca izin belgesinin onaylandığı tarihten bir aylık süre geçtikten sonra işe alınmış olmaları halinde işe başlama tarihleri SGK tarafından çalışma belgesinin onaylandığı tarihe çekilerek, sigortalı bu süre zarfında kayıt dışı çalıştırılmış kabul edilmektedir.
Örneğin, özel eğitim kurumunca 13/12/2015 tarihinde yapılan başvuruya istinaden çalışma izin belgesi 20/12/2015 tarihinde onaylanan bir sigortalının 25/1/2016 tarihinde işe başlatıldığı düşünüldüğünde, sigortalının çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren bir aylık süre geçtikten sonra işe başlatılmış olması nedeniyle, sigortalının işe başlama tarihi 20/12/2015 olarak değiştirilecektir. Bu durumda özel eğitim kurumuna 20/12/2015 tarihli işe giriş bildirgesinin verilmemesinden dolayı 2 asgari ücret tutarında idari para cezasına uygulanacak, ayrıca 20/12/2015 ila 25/1/2016 tarihleri arası aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenerek fark primler gecikme zammı ile birlikte ödenmek zorunda kalınacaktır. Aylık prim ve hizmet belgelerinin verilme süresi geçmiş ise bu belgelerden dolayı 2 asgari ücret tutarında bir cezaya daha maruz kalınacaktır. Ayrıca kayıt dışı işçi çalıştırılmış olması nedeniyle prim teşviklerinden bir yıl süreyle yararlanılması da mümkün olamayacaktır.
Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, özel eğitim kurumlarının çalışma izin belgesi aldığı personelini, çalışma izin belgesinin onaylandığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde işe başlatması gerektiğini her zaman göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.
Çalışma izin belgesi alınmış personel işe başlamaz ise durumun tutanak altına alınarak bir dilekçe ekinde SGK’ya verilmesi gerekir.
Valilikçe çalışma izin belgesi onaylanmış personelin bir ay içinde işe başlatılması gerekmekle birlikte, eğitim kurumlarındaki rekabetin en yüksek noktaya ulaştığı günümüzde, personel valilik onayı sonrası başka bir eğitim kurumuyla anlaşabildiğinden, izin belgesi onaylanmış personelim eğitim kurumunda işe hiç başlamama durumu da hasıl olabilmektedir.
Bu durumda, çalışma izni onaylanmış personelin bir ay içinde işe başlamadığına dair işveren/işveren vekili ile birlikte iki şahit tarafından imzalanmış bir tutanağın dilekçe ekinde SGK’ya verilmesi halinde, sonradan yaşanabilecek muhtemel sorunların da önüne geçilmiş olacaktır.
Bu durumda özel öğretim kurumları çalıştıracakları yönetici, öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve benzeri personel ile eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı dışındaki 01 Eylül tarihinde işe başlatacakları personelin sözleşmelerini Ağustos ayı başında MEB'e onaya yollayıp, aynı ay içerisinde onay alarak en geç 31 Ağustos tarihinde işe giriş bildirgelerini SGK'na gönderip, 01 Eylül tarihi itibariyle işe başlatabileceklerdir.
S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK